Türk Kültür ve Medeniyeti

Türklerin Ortaya Çıkışı ve Ana Yurdu

Türk kelimesinin anlamı:

Türk kelimesi birçok anlam barındırsa da en göze çarpan ve genel olarak ele alınan anlamlar kısaca su şekilde sıralarsak; Güçlü, kuvvetli, miğfer, türeyen, doğan anlamları ön plandadır.

Türk Dil Kurumu (TDK) hazırladığı anlamda ise Asya ve Doğu Avrupa’da yaşayan ve Türkçenin çeşitli lehçelerini kullanan soy ve bu soydan olan herkes şeklinde kayıt altına almıştır.

Dünya Kaynaklarında Türk Kelimesi

Çin kaynaklarında Miğfer olarak geçer

Uygur Kitabelerinde Güç ve Kuvvet anlamlarını taşır

Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Llügati’t Türk eserinde Olgunluk çağı olarak adlandırılmıştır.

Ziya Gökalp ise Türk adının Türeli (Töre) yani Kanun, Nizam Sahibi anlamını taşındığını dile getirmiştir.

Türklerin Ana Yurdu

Türklerin ana yurdu olarak kabul edilen bölge ve ortaya ilk olarak çıktıkları Orta Asya kabul edilmektedir. Orta Asya sınırları ise Doğuda Kingan Dağları Batıda Hazar Denizi Güneyde Himalaya Dağları Kuzeyde ise Sibirya’dır.

Kültür Merkezlerleri;

Anav: Batı Türkistan’da Aşkabad’ın (Türkmenistan) yanında yer alan ufak bir kenttir. Anav Kültürü ismini bu küçük şehirden almıştır. Anav ve civarında yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkan M.Ö 4500 tarihine kadar uzanan kalıntı ve eserler gün yüzüne çıkmıştır.  Bu yüzden Orta Asya’nın bilinen ilk kültürüdür. Bu dönemde var olmuş insanların genel olarak tarım ve hayvancılık ile uğraştıkları bilinmektedir. Bunun yanında seramik işlemeciliği, dokuma, madenlerde de araç ve süs eşyaları yapmışlardır.

Bunun yanında besledikleri hayvanlarda; at köpek, koyun, keçi de bulunmaktadır.

Anav Kültürü:  Bazı Türk bilim adamlarının çalışmaları doğrultusunda Ön Türkler ( Proto Türk, İlk Türkler)  kültürü ile bağlı bir şekilde oluklarını dile getirmişlerdir. Yapılan bazı çalışmalarda da bulunan kalıntılarda yakılmış cesetlerin kafatası kalıntılarında Brakisefal kalıntıların olduğundan Anav Kültürünün Proto Türker’le ilgili olduğundan bahsetmek mümkündür.

AFANASYEVO KÜLTÜRÜ:

Afanasyevo Kültürü: Sayan-Altay Dağlarının kuzeybatısındaki bozkırlardan gelmektedir. Afanasyevo Kültürüne sahip olan topluluk avlanıp savaşçı karakterlere sahiptiler.At,deve, köpek gibi hayvanları evcilleştirmişlerdir. Keçi,koyun beslenilmiş ve bakır alışımını kullanmakta da ustalaşmışlardır. Altay Bölgesinde gelişen bu kültür, geniş bölgelere yayılmıştır.Bu sayede Ural-Altay Uygarlık yaşantısını oluşturmuşlardır. Afanasyevo Kültürü, MÖ 2500 – MÖ 1700 tarihleri arasında varlığını devam ettirmiştir.Bu kültür Türk Tarihinin bilinen ilk kültürüdür. Çakmak taşından ok uçları yapılmış, kemikten iğneler yapmışlardır. İlk olarak bakırdan bıçak yapılmış sonrada takı eşyaları (küpe,kolye,bilezik) yapılmıştır. Bu kültür asıl olarak Neolitik Dönemden (Cilalı Taş) Kalkolitik Döneme ( Taş Dönem) geçişi temsil etmektedir. Ayrıca bunun yanında Asya'da Türkler için önem arz eden at kalıntıları Afanasyevo Kültürü ve onun devamını teşkil eden Andronovo Kültüründe  bulunmuştur. Afanasyevo-Andronovo Kültürü ile ilişkili olarak yer alan Kapanda-Yüs Bölgesinde, M.Ö 3.binli yılların sonunda bulunan anıt mezarlarda ağızlarında demir gem izlerine rastlanan at iskeletleri bulunmuştur.

Andronova Kültürü